Een tijd geleden verstreek het jaar waar ik een dagboek mee zou vullen. Op 24 februari 2024, mijn verjaardag en helaas ondertussen een datum die de rest van de wereld associeert met de start van de oorlog in Oekraïne, vatte ik het idee aan om mijn jaar te documenteren. Afgelopen 24 februari schreef ik een slot die ik te deprimerend vond; die oorlog toch en ondertussen het verbijsterende schouwspel dat zich in de Verenigde Staten afspeelt.
Ik wou en zou geen kritieken schrijven – dat besloot ik al jaren geleden. Er verschijnen genoeg teksten op allerlei platformen die wijzen op wat allemaal verkeerd gaat in de wereld. Genoeg mensen worden gedemoniseerd. En hoe begrijpelijk het ook kan zijn om boos te zijn op iets en vaak op iemand, het vertelt weinig over de mogelijkheden die verborgen zitten achter de problemen waar de samenleving mee wordt geconfronteerd. Samenleving. Samen-leven, het is niet gemakkelijk, dat wisten we en nu gaan we opnieuw samen door een periode waar de duidelijkheid van de moeilijkheid niets aan de verbeelding overlaat.
Laat me met één paragraafje één opmerking maken op het volledige probleem van de samenleving. Niet enkelen, die we bij naam kennen, zijn verantwoordelijk voor de problemen van de wereld. De oorzaak van de hele situatie ligt bij “ons”, waarmee ik niet schrijf dat we verantwoordelijk zijn. Ons, de soort. Als soort zijn we blijkbaar nog niet genoeg geëvolueerd (of vormt deze fase er deel van uit) dat we conflicten kunnen vermijden en het slechtste in onze soort kan tegenhouden. Zou empathie dan geen eigenschap zijn die onze soort vooruit helpt? Is the fittest dan ook de meedogenloze? Is compassie een aangeleerd gedrag dat onze hulpeloosheid heeft veroorzaakt? Of is compassie net hetgeen waarin we nog onvoldoende in onderlegd zijn? Niet alleen die leiders waarvan de namen op het puntje van uw tong liggen, maar ook u en ik?
Het is mijn overtuiging dat het samen-leven erop vooruit gaat als we nederig deze vernietigende les accepteren en we de evolutie een handje helpen door sterk in te zetten op empathie of op wat boedhisten zeggen, maitri en karuna: liefde en mededogen. Maximaal evolueren. Maar helaas groeit gras niet door eraan te trekken.
Als docent komt het wel eens voor dat een student er niets van bakt, afhaakt, of zelfs ongepast de les verstoort. Maar de hopeloze student heeft een gezicht zolang je denkt dat de student hopeloos is. Heel anders is het als je beseft dat het je les was die blijkbaar niet het gewenste leerresultaat gaf. En de les, dat is een gedeelde verantwoordelijkheid van docent en student. Enkel samen maken ze school. Er zijn geen hopeloze studenten. Er zijn wel compleet mislukte lessen of leermomenten. Als ik mijn studenten opgeef, dan geef ik mezelf op en dan geef ik het leren op. Als we wereldleiders opgeven, dan geven we ons als burgers op, en geven we de samenleving op. De samen-leving. We kunnen het wel, maar zoals het woord het zegt: samen. Dat betekent, iedereen. No one left behind. No one. Het is de eerste les die ik ooit leerde op de KMS. Ook dat doen soldaten. Een les die ik nooit vergat.
Bovenstaande is een soort slot van het jaar-dagboek. Het was een vreemd jaar dat helemaal anders evolueerde dan gedacht. Maar ook dat is een les in nederigheid. Life is what happens when you are making other plans.
Ik schreef geen verhaal deze keer. Wie toch een verhaaltje wil lezen, in de luwte ben ik een reeks beginnen schrijven met de titel “De geschiedenis van morgen.” Dit titel klinkt eigenlijk actueel en hoewel het niet zo bedoeld was. Het startte als een waarneming tussen twee mensen, zoals zoveel van mijn verhalen. Deze waarneming wou ik vormgeven in een andere schrijfstijl. Spelen met taal en stijl. Als schrijver wil je ook wel eens iets nieuws oefenen. Ontdek dus gerust de verhaaltjes die ontstaan in deze reeks, waar ik wellicht nog nieuwe hoofstukken voor zal schrijven.
Tot binnenkort dus, tot morgen waarvan ik de geschiedenis nu al heb geschreven.
Jens
Ps: een muziekje heeft u wel nog te goed. Het werd deze, die ik afgelopen dagen in alle mogelijke versies in mijn auto afspeelde. Om te blijven geloven.
PPS: o ja, ik zit niet meer op Facebook en ook niet op Instagram. Je vindt me nog enkel via mijn nieuwsbrief, op mijn eigen websites (www.jenspas.be en www.speelhout.be) en Linked-in, die andere facebook voor mensen die serieus willen doen).